Luxehotels

…Tuig’ wordt niet ‘onttuigd’ door stelselmatig mentaal en zelfs fysiek afgetuigd te worden. Mensen worden niet menselijker door ze te ontmenselijken.  Zelfs onversneden psychopaten waarvan je hoopt dat ze nooit meer op de buitenwereld zullen worden losgelaten omdat ze onverbeterlijk zijn, bouwen enkel nog maar meer destructief recht* op binnen een mensonterend systeem… 

Van het smerigste, donkerste en meest ondenkbaar trieste hol tot ruime, frisse en verzorgde kamers, bijna luxueus in sommige gevallen. Via Facebook doet een serie foto’s de ronde, waarin men een kijkje kan nemen in dertig verschillende gevangeniscellen in verschillende landen en werelddelen. Ik dook onmiddellijk de commentaren in, want je raakt nooit uitgeleerd over het menselijk ras. Wat bleek? De allerbelabberdste cellen bleven ongemoeid, maar o wee die mooiere, menselijkere onderkomens! Even spitten in mijn herinnering: ‘Luieren in luxehotels op onze kosten!’ (variaties hierop voerden de boventoon) ‘Dat tuich hoort op water en broot’, ‘Die cellen kunnen niet krap genoeg zijn’,  ‘Leifstraffen invoere in plaats van ze in de watte te legge’ en zo meer. Dit soort reacties uit de onderbuik begrijp ik en zeker van (directe of indirecte) slachtoffers. In bepaalde gevallen moet ik ze zelf ook wel eens onderdrukken. Maar ik wilde in mijn reacties op Facebook niet uit het oog verliezen dat het ‘tuig’ vroeg of laat weer vrijkomt en je buurman of -vrouw kan worden. Of zich tegenover de school van je kinderen kan settelen. ‘Tuig’ wordt niet ‘onttuigd’ door stelselmatig mentaal en zelfs fysiek afgetuigd te worden. Mensen worden niet menselijker door ze te ontmenselijken. Zelfs onversneden psychopaten waarvan je hoopt dat ze nooit meer op de buitenwereld losgelaten worden omdat ze onverbeterlijk zijn, bouwen binnen een mensonterend systeem enkel nog maar meer destructief recht op.*

Vrijheidsberoving is een zware straf waarvan je je als vrij mens nauwelijks de last en de gevolgen voor de delinquent, evenals diens familie, in kunt denken. Ik heb tien jaar zijdelings meegedraaid in het gevangenissysteem en ik ken iets van die menselijke ellende. De vrijheidsberoving op zich is de wettelijk opgelegde straf, niets anders. Al het andere is willekeur van het beleid ter plekke. Ik ben er ongewoon ver in gegaan om op allerlei Facebook-kreten in te gaan en heb ook veel felle feedback én ondersteuning gehad. De steun was welkom omdat die me zei dat ik niet helemààl van de pot gerukt ben met mijn liberale ideeën. Sterker, ik ben er heilig van overtuigd dat gevangenissen weliswaar terecht onder meer dienen ter bescherming van de burger, maar de gemiddelde misdadiger nog verwarder, zieker, doortrapter, wraaklustiger, verslaafder of een combinatie van dit alles kan maken dan hij of zij al was. Wie schiet daar in godsnaam ook maar íets mee op? De oplossing lijkt mij al lange tijd zo simpel!

Ik bevind me wat dat betreft in het aangename gezelschap van Rutger Bregman, die in zijn hoopvolle boek De Meeste Mensen Deugen, onder meer het voorbeeld van een gevangenis in Noorwegen aanhaalt. Er zitten zware jongens, geen witte boord criminelen. Het complex bestaat weliswaar uit gebied dat omheind is, maar het is groot met zijn 20 hectaren bos voor vijfhonderd gevangenen. Er zijn parken in aangelegd met als centrum het gebouw waar de delinquenten verblijven. Winkels, groentetuinen en boerderijen die door henzelf in stand gehouden worden, zorgen voor een inkomen. Net als de gevangenen dragen cipiers burgerkledij. Zij zijn begeleiders in een aanmoedigende, vriendelijke rol. Een soort buddy’s. Er is een disco, een bibliotheek en een fitnesscentrum. Ook worden er allerlei opleidingen gegeven. De delinquenten worden Zorgvuldig voorbereid op een nieuw leven in de maatschappij. Niet alleen schijnt het allemaal heel goed te verlopen ter plekke -zelfs in de keuken en de parken waar met respectievelijk messen en cirkelzagen wordt gewerkt-, maar ook is de kans op terugval na de detentie lager dan waar ook ter wereld. Getroffenen, bij voorbeeld de nabestaanden van een vermoord kind, struikelen zeer waarschijnlijk en honderd procent begrijpelijk over de gedachte aan een zachte aanpak van de dader en willen vermoedelijk wraak en wat aanvoelt als gerechtigheid. Breder gezien echter wordt het werkelijke probleem zeker niet opgelost met de ‘harde hand’. Dat is uit de statistieken wel gebleken.

De zogenaamde ‘luxehotels die door ons brave burgers gefinancierd worden’, blijken ons minder te kosten dan we denken. Niet alleen is de kans op recidive, zoals eerder al vermeld, laag, waardoor de ‘hotels’ minder snel volgeboekt zijn, maar ook vinden veel meer ex-gedetineerden snel weer een baan, zodat er minder langdurige uitkeringen nodig zijn.

_{*Destructief recht is een begrip uit de contextuele therapie. Het wil zoveel zeggen als dat iemand aan wie veel misdaan is, op den duur het recht voelt om zelf ook wangedrag te vertonen. Vroegere destructie die uiteindelijk beantwoord wordt door het slachtoffer zelf met als gerechtvaardigd aangevoelde destructie.}

_{Illustratie: detail van internetafbeelding}